Oorspronkelijk werd het gebruikt door fysiotherapeuten om patiënten te helpen revalideren. Vandaag de dag wordt deze manier van trainen veel gebruikt door atleten en in het leger, maar ook door recreatieve sporters. Wat is functioneel trainen juist en is het terecht dat het zo populair geworden is?
First things first: wat is functioneel trainen?
Tijdens functioneel trainen boots je bewegingspatronen na die terugkomen in bepaalde sporten, maar ook in dagelijkse activiteiten. Je traint dus om bewegingen die je elke dag doet met een betere houding uit te voeren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan boodschappentassen dragen, iets zwaar van de grond tillen, spelen met je kind of huisdier, werken in de tuin, de trap op lopen en ga zo maar verder.
Met de meeste functionele oefeningen spreek je meerdere gewrichten en spiergroepen tegelijkertijd aan, zoals je knieën, heupen, wervelkolom, schouders, enkels, polsen enz. Hierdoor ontwikkel je dynamische kracht, mobiliteit en stabiliteit. Er wordt ook gewerkt op je core: de spieren van je buik en rug. Dit is dan weer belangrijk voor een goede houding. In tegenstelling tot bij hypertrofie, worden bij functionele training spieren en gewrichten dus niet geïsoleerd getraind.
Waarom zou je functioneel trainen in je trainingsplan opnemen?
Of je nu je opslag bij de tennis wil verbeteren of simpelweg makkelijker wil kunnen opstaan uit de zetel, dan is functionele training the way to go. Ook het voorkomen van blessures bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten is een belangrijke reden om functioneel te trainen. Denk maar aan het klassieke verschot, wat vaak vermeden kan worden als je sterkere spieren hebt, deze spieren juist kan inzetten en een juiste houding hebt tijdens je bewegingen. Allemaal dingen die je leert tijdens functioneel trainen.
Ons lichaam is gemaakt om te bewegen, en dat doen we de dag van vandaag veel te weinig. We zitten in de auto naar ons werk, zitten achter onze bureau en zitten ‘s avonds in de zetel voor de tv. Hierdoor wordt ons lichaam steeds stroever en strammer, en dus vatbaarder voor allerlei kwaaltjes en pijntjes.
Functionele training helpt je om (terug) beter te worden in bewegingen waarvoor we als mens net gemaakt zijn om te doen, maar die we afgeleerd zijn door onze sedentaire levensstijl. Je gaat je er als het ware (weer) fit en sterk van voelen. Of je al dan niet functioneel fit bent, bepaalt dus mee je algemene gezondheid en welzijn.
Andere voordelen verbonden aan functioneel trainen
→ Toegankelijk voor elk niveau
In tegenstelling tot wat je soms ziet op sociale media, hoeft functionele training niet extreem ingewikkeld of uitdagend te zijn. Iedereen kan het namelijk doen. Het is toegankelijk voor ieder level omdat de oefeningen steeds aangepast kunnen worden. Je kan de intensiteit, frequentie, belasting en complexiteit afstemmen op je niveau en bekwaamheid.
Of het dus toegankelijk is voor beginners? Ja, zeker wel. Maar ook topsporters en atleten hebben baat bij functioneel trainen omdat het ze efficiënter leert bewegen, wat hun sportprestaties dan weer verbetert.
→ Je kan het overal doen
Daarnaast kan je functionele training ook overal doen, met of zonder fitnessmateriaal. Veel oefeningen kan je prima doen met enkel je eigen lichaamsgewicht. Dit zorgt ervoor dat de oefeningen niet heel belastend zijn voor je gewrichten en dus een lage impact hebben. Dit maakt op deze manier trainen dus ook ideaal voor mensen die herstellen van een blessure, zwangere vrouwen of ouderen. (Behoor jij hiertoe en wil je graag starten met functional training? Laat je dan zeker adviseren of begeleiden door een personal trainer of coach.)
Als je dan toch materiaal gebruikt, zijn dit vaak dingen die je makkelijk zelf kan aanschaffen en thuis kan gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan dumbbells of kettlebells.
→ Beter lichaamsbewustzijn en coördinatie
Zoals hierboven al aangehaald, verbetert functioneel trainen je spierkracht, mobiliteit en stabiliteit, maar het heeft ook een effect op je lichaamsbewustzijn. Je leert namelijk je eigen lichaam heel goed kennen en correct gebruiken. Omdat de oefeningen meestal op meerdere gewrichten en spiergroepen tegelijk werken, train je je lichaam ook om als één geheel te werken.
Je krijgt meer controle over je neuromusculaire functies, wat dan weer je coördinatie verbetert.
→ Het brengt afwisseling
Steeds dezelfde oefeningen doen in de fitness kan nogal repetitief worden. En hoewel je best eerst de basisbewegingen van functioneel trainen onder de knie krijgt (wat je doet door ze te herhalen), kan je na verloop van tijd wel leuke variaties hierop gaan doen om jezelf steeds opnieuw uit te dagen.
Voor zij die dus nood hebben aan afwisseling is functioneel trainen een goede optie.
Zelf aan de slag gaan? Dat doe je zo!
- Als je beslist om functioneel te gaan trainen, weet dan ook waarom je dit wilt doen. Maak voor jezelf uit wat je doel is en wat je wil bereiken met functioneel trainen. Wil je je lijf simpelweg op een leuke manier bewegen? Prima, plezier leren beleven aan sporten is ook een doel.
- Je hoeft niet meteen je huidige manier van trainen volledig om te gooien. Je kan starten met het toevoegen van enkele functionele oefeningen of je kan wat mobiliteitsoefeningen doen tijdens je warm-up of cool-down.
- Weet dat je houding enorm belangrijk is tijdens functioneel trainen. Het draait om bewegingscontrole, niet zozeer om zoveel mogelijk gewicht gebruiken. Een oefening gecontroleerd en met een goede techniek uitvoeren is veel functioneler dan er zomaar wat kilo’s tegenaan zwieren.
- Maak het niet te ingewikkeld. Begin bij het begin en werk aan je basisbewegingen. Ga niet zomaar random oefeningen die je bij anderen ziet, kopiëren.
- Train je volledige lichaam (of toch grotendeels) in één training. Je hoeft je trainingen niet op te splitsen per spiergroep.
- Wil je graag materiaal gebruiken? Ga dan voor losse gewichten zoals kettlebells en dumbbells. Ook barbells, medicine balls en suspension trainers zijn ideaal om je lichaam op een functionele manier aan het werk te zetten.
- Is functioneel trainen nieuw voor je? Vraag dan raad aan een personal trainer om zeker te zijn dat je een goede houding en techniek gebruikt.